ALIANS PRZECIW DEPRESJI

 

Smutek czy depresja?

Każdemu zdarza się gorszy dzień, myśl, że wszystko jest bez sensu, ochota, by nie wstawać z łóżka i zrobić sobie dzień wolnego. Czy to już objawy depresji? 

Według Światowej Organizacji Zdrowia na depresję choruje 350 milionów ludzi. Co roku jest przyczyną śmierci około 800.000 osób. Według WHO do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie. W Polsce około 1,5 miliona ludzi ma zdiagnozowaną depresję. Po okresie pandemii mamy wzrost zachorowań na depresję wśród nastolatków. Jakie objawy powinny nas niepokoić? Gdzie kończy się smutek, a zaczyna depresja?

 

Na co zwrócić uwagę?

Jeśli zastanawiamy się, czy mamy zaburzenia nastroju lub niepokoimy się o bliskich, konieczne jest zwrócenie uwagi na następujące objawy:

- obniżony nastrój – czujemy smutek, rozgoryczenie, przygnębienie. Może pojawić się płaczliwość, rozdrażnienie, ale także wybuchy złości. Często to właśnie złość, zachowania agresyne są oznaką zaburzeń depresyjnych u nastolatków i mężczyzn. Objawem zaburzeń depresyjnych może być także lęk i niepokój

- brak radości z aktywności dotychczas przynoszących satysfakcję (anhedonia) – przestają nas cieszyć rzeczy, które do tej pory przynosiły zadowolenie, które lubiliśmy

- zaczynamy źle o sobie myśleć, kierować do siebie negatywne komunikaty, pojawia się krytyka i zaniżona samoocena

- poczucie winy – wszystko postrzegamy jako własne przewinienie, w niepowodzeniach opatrujemy własnych wad, nie biorąc pod uwagę zewnętrznych okoliczności. Często pojawia się myśl „to moja wina”, „to przeze mnie”

- myśli rezygnacyjne – wydaje nam się, że życie jest zbyt trudne, bez sensu, że przyszłość nie przyniesie nic dobrego. Pojawiają się ruminacje, czyli pogrążanie się w ciągu negatywnych myśli, rozpamiętywanie dawnych wydarzeń, dopatrywanie się w nich swoich przewinień, gonitwa negatywnych myśli, pisanie ciemnych scenariuszy na przyszłość, brak nadziei. Pesymistyczne spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość i przyszłość to poważny objaw zaburzeń nastroju. U osób z depresją charakterystyczne jest to, że są przekonane, że będą się już zawsze tak źle czuły, że przyszłość nie przyniesie poprawy. 

- wycofujemy się z aktywności, zaczynamy się izolować. Nie mamy ochoty na spotkanie z przyjaciółmi, rozmowy ze znajomymi. Wolimy spędzać czas samotnie. Ewa Wojdyłło nazywa depresję „rezygnacją z życia”

- pojawiają się objawy somatyczne, np. bóle głowy, bóle brzucha, kręgosłupa, bóle w klatce piersiowej, nerwobóle, osłabienie organizmu

- brak motywacji i energii do działania, czujemy przewlekłe zmęczenie, brak sił, inwencji do działania. Trudno nam radzić sobie z codziennymi obowiązkami, pojawiają się problemy z wykonywaniem pracy

- kłopoty z koncentracją uwagi, zapamiętywaniem, wydaje się nam, że słabiej rozumiemy i zapamiętujemy wiadomości. U uczniów i studentów pojawiają się problemy z nauką, u dorosłych pomyłki w pracy

- zmienia się nasza aktywność ruchowa – poruszamy się znacznie wolniej, mówimy wolniej, może pojawić się też pobudzenie – chodzenie w kółko, stałe manipulowanie przedmiotami

- zmiana apetytu – jemy nadmiernie, zajadamy smutek lub przeciwnie – nie chce nam się jeść; zmienia się waga ciała

- zaburzenia snu – śpimy znacznie dłużej, przesypiamy większość dnia lub przeciwnie – pojawiają się problemy z zasypianiem, sen jest przerywany w ciągu nocy i wybudzamy się przed świtem

- myśli samobójcze, okaleczenie, samouszkodzenia. Atak na siebie jest wskazaniem do natychmiastowej konsultacji z lekarzem. 

Jeśli powyższe objawy trwają dłużej niż dwa tygodnie, konieczna jest wizyta u lekarza.

O depresji mówimy, jeśli występuje pięć lub więcej z powyższych objawów i trwają minimum dwa tygodnie, trwają przez większość dnia, zaburzają codzienne funkcjonowanie i powodują cierpienie.

 

Kto leczy depresję?

Depresja to poważna choroba, którą należy leczyć. Nieleczona grozi podjęciem próby samobójczej lub rozwojem innych zaburzeń, np. uzależnienia. 

Leczenie należy rozpocząć od wizyty lekarskiej. Czasem pierwsze leki antydepresyjne może przepisać lekarz rodzinny, wskazana jest jednak konsultacja z lekarzem psychiatrą. Na efekty leczenia trzeba poczekać 6-8 tygodni. Jeśli pierwsza dawka nie przynosi oczekiwanego rezultatu, lekarz prowadzący podejmuje decyzję o zwiększeniu dawki.

Drugą formą pomocy osobom zmagających się z depresją jest psychoterapia. Naukowcy odeszli już od myślenia, że depresja jest jedynie wynikiem zaburzeń neuroprzekaźników w mózgu, tj. seroniny, dopaminy, noradrenaliny. Aktualnie depresję postrzega się jako zaburzenie nastroju, którego przyczyny mają biologiczne, psychiczne i społeczne źródła. Dlatego niezbędna jest pomoc psychologa lub psychoterapeuty, która może pomóc w zmianie nastawienia, przekonań oraz sytuacji życiowych, które powodują objawy depresyjne.

 

Gdzie szukać pomocy?

Jeśli obserwujemy u siebie lub bliskiej osoby objawy depresyjne, należy szukać pomocy u psychologa (który oceni stan pacjenta i ewentualnie skieruje do lekarza) lub od razu u psychiatry. Warto porozmawiać też z lekarzem rodzinnym, zrobić podstawowe badania krwi (hormony tarczycy, poziom żelaza, witaminy D i B). Lekarz psychiatra będzie miał więcej danych, jeśli już na pierwsze spotkanie przyniesiemy wyniki badań. 

Jeżeli pojawiają się myśli samobójcze – wizytę u lekarza psychiatry należy umówić natychmiast. Jeśli jest to niemożliwe, koniecznie trzeba zgłosić się na izbę przyjęć w szpitalu psychiatrycznym. To czasem niezbędne, by uratować życie. 
 

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna